પ્રેરણાદાયક લેખ : તા - ૦૯/૦૭/૨૦૧૮ અને સોમવાર

દોસ્ત

પરદેશના બે મિત્રોએ કૉલેજ પૂરી કરીને એક સાથે જ લશ્કરમાં જોડાવાનું નક્કી કર્યું. નસીબજોગે બંનેને લશ્કરમાં પ્રવેશ મળી ગયો અને એક જ ટુકડીમાં સૈનિક તરીકે સ્થાન મળ્યું.

એ જ અરસામાં યુદ્ધ ફાટી નીકળ્યું. એક રાત્રે આ લોકોની ટુકડી પર જ હુમલો થયો. અચાનક થયેલા હુમલાથી એમની ટુકડીમાં થોડી અંધાધૂંધી ફેલાઈ ગઈ. રાતનો અંધકાર, બૉમ્બશેલ્સનો મારો અને ધાણીફૂટ ગોળીબાર વચ્ચે શું કરવું એ કોઈને સમજાતું નહોતું. એ લોકો પોતાના ટ્રેન્ચ (રક્ષણ માટે બનાવેલી ખાઈ)થી થોડા દૂર હતા. પાછા પગલે ચાલતા માંડ એ લોકો ટ્રેન્ચ સુધી પહોંચ્યા.

બરાબર એ જ વખતે ટ્રેન્ચની બહારથી ખૂબ નજીકથી એક દર્દભર્યો અવાજ આવ્યો, ‘હેરી ! મારા દોસ્ત ! પ્લીઝ મને મદદ કર ! હું ગંભીર રીતે ઘવાયો છું !’

હેરી તરત જ અવાજ ઓળખી ગયો. એ એના દિલોજાન દોસ્ત બિલીનો હતો. એણે એની પાસે જવા માટે ટુકડીના કમાન્ડર પાસે રજા માગી. એની ઈચ્છા કોઈ પણ રીતે બિલીને ટ્રેન્ચમાં લઈ આવવાની હતી.

કંપની કમાન્ડરે એને ઘસીને ના પાડતા કહ્યું કે, ‘બિલકુલ નહીં ! તારે અહીંથી ક્યાંય જવાનું નથી. આમેય આપણા બે-ચાર સાથીઓ માર્યા ગયા છે. આવા વખતે તને જવા દઈને હું વધારે એક વ્યક્તિને ખોવા નથી માગતો. ઉપરાંત જે રીતે બિલીનો અવાજ આવી રહ્યો છે એના પરથી એ ગંભીર રીતે ઘવાયો હોય એવું લાગે છે. એની ઈજાઓ એ લાંબું નહીં ખેંચે એવી લાગે છે. એટલે તારે ત્યાં જવાની કોઈ જ જરૂર નથી.’

હેરી પોતાની પૉઝિશન સંભાળીને બેસી ગયો. થોડી ક્ષણો પછી ફરી વખત બિલીનો કણસતો અવાજ આવ્યો, ‘હેરી ! પ્લીઝ ! મને મદદ કર. હું મારી જાતે હલી શકું એમ પણ નથી, પ્લીઝ!’

હેરી ચૂપચાપ પોતાની જગ્યાએ મોરચો સંભાળીને બેઠો રહ્યો. કમાન્ડરે ના પાડી એ પછી લશ્કરની શિસ્ત મુજબ હવે હલવું પણ શક્ય નહોતું, પરંતુ મદદ માટેનો બિલીનો પોકાર વારંવાર એના કાને અથડાતો હતો.

દસેક મિનિટ એમ જ ચાલ્યું. એ પછી હેરીથી ન રહેવાયું. એ ફરી એક વાર કમાન્ડર પાસે જઈને બોલ્યો, ‘જુઓ કમાન્ડર ! બિલી મારો બાળપણનો મિત્ર છે. વરસોનાં વરસો અમે સાથે રહ્યા છીએ. આજે એને મારી આટલી બધી જરૂર હોય ત્યારે મારે જવું જોઈએ અને તમારે મને મંજૂરી આપવી જ જોઈએ.’

કમાન્ડે અનિચ્છાએ એને જવાની હા પાડી. હેરી તરત જ ટ્રેન્ચમાંથી નીકળીને કોણીના બળે ઘસડાતો ઘસડાતો અને અંધારામાં બધે ફંફોસતો બિલી પાસે પહોંચ્યો. પંદરેક મિનિટ પછી એ જ રીતે એ બિલીને ઘસડતો ટ્રેન્ચમાં લઈ આવ્યો. બધાએ જોયું તો બિલી મૃત્યુ પામ્યો હતો.

હવે ટ્રુપ કમાન્ડરનો પિત્તો ગયો. હેરી પર બરાબરના ગુસ્સે થતા એણે કહ્યું, ‘કેમ ? મેં તને નહોતું કહ્યું કે એ મરી જ જવાનો છે ? તને પણ આમાં ગોળી લાગી શકત અને એવું થાત તો આપણે વધારે એક માણસ ખોઈ બેસત. લશ્કરની શિસ્ત પ્રમાણે તેં બરાબર નથી જ કર્યું. તેં તારી અને સમગ્ર ટ્રુપની જિંદગી જોખમમાં નાખી છે. તેં ખરેખર ખોટું કર્યું છે. તું એને બચાવવા ગયો, પરંતુ તારો દોસ્ત તો મરી જ ગયો હતો.’

હેરી થોડી વાર કમાન્ડરની સામે જોઈ રહ્યો. પછી બોલ્યો, ‘ના, કમાન્ડર ! મેં જરાય ખોટું નથી કર્યું. હું પહોંચ્યો ત્યારે બિલી હજુ જીવતો હતો. મને એની પાસે પહોંચેલો જાણીને એ ખૂબ ખુશ થઈ ગયો હતો. એ બોલ્યો હતો કે, ‘હેરી ! મને ખાતરી જ હતી કે તું મારી મદદે આવીશ જ! આભાર દોસ્ત!’ બસ, આટલું બોલીને એણે પ્રાણ છોડી દીધો. ભલે એને હું બચાવી ન શક્યો, પરંતુ એના છેલ્લા સમયે એની પાસે હાજર તો રહી શક્યો અને એ પોતે નહીં બચે એવી એને ખબર હશે જ, પરંતુ મરતા પહેલા એને કદાચ મારી સાથે એકાદ-બે ક્ષણો ગાળવી હશે અને એની એ ઈચ્છા હું પૂરી કરી શક્યો. બસ, એનાથી વધારે એક મરતા માણસને બીજું શું જોઈએ?’

બોલતા બોલતા હેરીની આંખો નીતરતી હતી.

કમાન્ડર કશું ન બોલ્યા.