પ્રેરણાદાયક લેખ : તા - ૦૩/૦૩/૨૦૧૮ અને શનિવાર

શબરીનાં બોર મીઠાં જ લાગે….

કુંડલાથી 15 કિમી દૂર 700 માણસની વસ્તી ધરાવતું એક ગામડું છે. તેની આજુબાજુનાં ગામડાંઓમાં અમે 11 પુસ્તકાલયો આપેલાં. તે અંગે એક કાર્યક્રમ યોજેલો. સાંજના ચાર વાગ્યે અમે ત્યાં પહોંચ્યાં. નાનું ગામ, ગામનાં બધાં પુરુષો સ્કૂલમાં આવેલા. બહેનો ઘૂમટા તાણીને એક પછી એક આવતી હતી. ગામનાં લોકો અને બાળકોથી મેદાન ભરાઈ ગયું. બાળકોએ જુદા-જુદા અભિનય સાથે કાર્યક્રમ આપ્યો. પુસ્તકવાચન વિશેની અગત્યતા અમારે સમજાવવાની હતી. અમે તે બાળકો અને વડીલોને સમજાવી.

એક બહેન છેલ્લે બેઠી હતી. તે વારંવાર ઊંચી થઈને અમને જોતી હતી. મને કુતૂહલ તો થયું. પરંતુ અમારો કાર્યક્રમ પૂરો થયો ત્યારે એક શિક્ષક તે બહેનને મારી પાસે લઈને આવ્યા. ‘સાહેબ, આ બહેનને તમને મળવું છે.’ દીકરી 25 વર્ષની હશે. તેના શબ્દો મારા હૈયામાં જડાઈ ગયા. બોલી, ‘શબરી રામને મળવા આવી છે.’ હું કાંઈ સમજ્યો નહિ એટલે બહેનને પૂછ્યું, ‘બહેન, તું શું કહેવા માગે છે ?’
તેણે કહ્યું : ‘સાહેબ, હું મહિલા કૉલેજમાં ભણતી’તી. અમે હરિજન છીએ. મારી પાસે ફીના પૈસા ન હતા એટલે સાહેબને કહ્યું કે મારે ભણવું છે પણ ફીના પૈસા નથી એટલે નામ કાઢી નાખો. પ્રિન્સિપાલે કહ્યું કે ઈન્દિરાબેન પાસે જઈને વાત કર. તને ના નહિ પાડે.’

તે દીકરી મારાં પત્ની ઈન્દિરા પાસે આવીને કૉલેજમાં ફી ભરવાની છે અને ફી ભરી શકે તેમ નથી તેમ કહેતાં તો દીકરીનાં ગળામાં ડૂમો ભરાઈ ગયો અને આગળ બોલી ન શકી. ઈન્દિરાએ તેને જોઈતી રકમ આપી એટલે દીકરી હરખાતી કૉલેજ ફી ભરવા ગઈ. અમારા બેમાંથી તો આ વાતનું સ્મરણ કોઈને ન હતું અને 4-5 વર્ષ પણ થઈ ગયાં હતાં. દીકરીની આંખો ભીની હતી પરંતુ ચહેરા પર આનંદ હતો. વાત આગળ ચાલી, ‘સાહેબ, અત્યારે હું સુરેન્દ્રનગર બી.એડ. કરી રહી છું. સાહેબ, મારે ઘેર પગલાં કરશો ? સામે રસ્તાની પેલી બાજુ જે ઝૂંપડું છે ત્યાં મારી મા ઊભી છે.’ માએ લાજ કાઢેલી હતી અને અમને જોતા હતા. અમે તેના ઘેર ગયા. મા-દીકરીનાં ચહેરા પર અવર્ણનીય આનંદ છવાયેલો હતો. એવો ભાવ કોઈક જ વાર જોવા મળે. એમની એક ઈચ્છા હતી કે, મારી સાથે ફોટો પડાવવો. ફોટોગ્રાફર તો તૈયાર જ હતો. વચ્ચે મને ઊભો રાખીને ફોટો લેવામાં આવ્યો. આ ચિત્ર મારા સ્મૃતિપટ પરથી ખસતું જ નથી. આવાં નાનાં માનવીઓનાં હૃદયમાં, તમે કાંઈક પણ મદદરૂપ થયા હોવ તો તમારે માટે હૃદયમાં કેટલો ઉમળકો છલકાતો હોય છે તેની કલ્પના ન કરી શકાય.